Είναι το 3ο - ουσιαστικά - σημερινό update και νομίζω ότι η μέρα και οι εξελίξεις το δικαιολογούν.
Στην παρούσα, δεν έχει νόημα να μιλήσει κάποιος για "δικαίωση" ή μη, λόγω των εξελίξεων στις αγορές. Διότι εδώ γίνεται από την 1η μέρα προσπάθεια να προσεγγιστεί κάτι πολύ - ή εξίσου - σημαντικό με τα τεχνικά στοιχεία και τις αναλύσεις: το sentiment.
Τελευταία, όλο και περισσότεροι αγκαλιάζουν αυτήν την παράθεση και τους ευχαριστούμε. Είναι όμως και αυτό ένα δείγμα, του sentiment
Μέχρι σήμερα, δείξαμε με κάποια στοιχεία, ότι η πορεία προς τα εδώ, δεν ήταν ούτε τυχαία, ούτε αναπάντεχη. Από τις 15/9 ουσιαστικά, είδαμε χρηματιστήρια να διακόπτουν τις συναλλαγές τους επ' αόριστον (Ρωσσία, Βραζιλία), αρχές να απαγορεύουν το short selling, κυβερνήσεις να σπεύδουν να εγγράψουν στα ελλείμματα τους τα ελλείμματα ιδιωτικών εταιρειών, πολιτικούς να δρουν κατόπιν εορτής για το "καλό του συστήματος" που υπηρετούν, αγορές να καταρρέουν, ανομίες να περνούν "απαρατήρητες" (πχ η κρατικοποίηση των Ευρωπαϊκών DEXIA και FORTIS είναι ευθέως αντίθετες με το κοινοτικό δίκαιο του laissez faire και της ελεύθερης αγοράς), κλπ.
Στο σημείο αυτό να πω ότι είναι τέτοιος ο παραλογισμός και ο πανικός που διακατέχει τους "ιθύνοντες", που ενώ πχ η πορεία "εξυγίανσης" της δικιάς μας ΟΑ έχει περάσει από την ΕΕ από 40 κύματα, σε μία νύχτα Ευρωπαίκά Κράτη ανέλαβαν δράση για Τράπεζες μεσαίου βεληνεκούς, χωρίς να ανοίξει μύτη.
Γενικά, ζούμε σε εποχές υποκρισίας, οικονομικών εξαρτήσεων και έλλειψης ελεγκτικών μηχανισμών και πολιτικών. Περί αυτού του ξεβρακώματος ομιλεί η "κρίση".
Η κρίση αυτή δεν είναι, λοιπόν, χτεσινή. Δεν είναι δεκαετίας. Είναι κρίση που προήλθε από συγκεκριμένες πολιτικές που έμειναν κρυφές για πάρα πολλά χρόνια και που σκοπό έχουν την εύνοια και μόνο προς τα οικονομικά ιδρύματα και τους... οίκους που κινούν από το παρασκήνιο τα νήματα σε όλους τους τομείς του δημόσιου βίου.
Την περίοδο αυτή, όπως σημειώθηκε "πέθανε" το carry trade στο ιαπωνικό γιέν, η κάνουλα δηλ. παροχής άτοκου χρήματος προς τους ισχυρούς, προκειμένου να αποφευχθεί η σημερινή κατάσταση, σε προηγούμενες εποχές και περιόδους.
Γιατί όμως οδηγηθήκαμε στην κατάρρευση του "Ιαπωνικού θαύματος";
Τι σημαίνει "πλεονάζουσα ρευστότητα";
Γιατί οι "νομισματικές αρχές" σε περιόδους κρίσης, διοχετεύουν όλο και περισσότερο χρήμα στην αγορά;
Τι αποτελέσματα έχει (και θα έχει) αυτή η πολιτική διαρκείας;
Ποιοι ευνοούνται;
Ποιοι ευθύνονται;
Ποιος θα πληρώσει τα σπασμένα;
Λοιπόν, αρχικά, η Ιαπωνία, ήταν όπως ίσως θα ξέρετε μια ραγδαία αναπτυσσόμενη οικονομία την δεκαετία του '80. Οι εξαγωγές της απογειώθηκαν, το εμπορικό της ισοζύγιο ήταν πλεονασματικό (ειδικά με τις ΗΠΑ), το ΑΕΠ της διψήφιο. Η ροή χρήματος προς την Γιαπωνέζικη αγορά ήταν εξωφρενική.
To μεγαλύτερο τμήμα των γιαπωνέζικων κεφαλαίων ήταν επενδεδυμένο σε 'US Treasuries', αξιόγραφα του Αμερικάνικου Δημοσίου. Απλό: Οι Γιαπωνέζοι δάνειζαν τους Αμερικάνους και εκείνοι τι έκαναν; Επένδυσαν στο μεγαλύτερο στρατιωτικό πρόγραμμα της ιστορίας τους (μέχρι τον Μπους το νεώτερο), τετραπλασιάζοντας σε μια δεκαετία το δημόσιο χρέος τους. Προϋπόθεση να συνεχιστεί αυτό το money flow προς τις ΗΠΑ, ήταν να διατηρηθεί η "χαλαρή" νομισματική πολιτική της Ιαπωνίας. Απλά, χαμηλά επιτόκια. Όμως, τα χαμηλά επιτόκια, όπως φάνηκε και στην δικιά μας περίοδο, μεγιστοποιούν την κυκλοφορία του χρήματος (money overflow) με αποτέλεσμα τις "εξάψεις" (βλ. φούσκες) στις αγορές για τις οποίες είχε μιλήσει και ο Greenspan, όπως έχουμε πει.
Ο μόνος τρόπος να περιοριστεί το φαινόμενο είναι νομισματικά, η αύξηση των επιτοκίων, η οποία περιορίζει την ροή του δανεικού (και ανεξέλεγκτου) χρήματος, το οποίο πρέπει να "καταναλωθεί" και να "επενδυθεί". Αυτή είναι μια πολιτική "πάρτα όλα - μονά χάνεις διπλά κερδίζω" για τις Τράπεζες.
Όταν το 1987 η Κετρική Τράπεζα της Ιαπωνίας, ενόψει της μεγαλύτερης αναπτυσσόμενης φούσκας, ετοιμάστηκε να πράξει το αυτονόητο, να αυξήσει τα επιτόκια, οι ΗΠΑ, όχι μόνο αντέδρασαν αλλά επέβαλαν και κυρώσεις στην Ιαπωνία με την φορολόγηση όλων των εισαγόμενων Ιαπωνικών προϊόντων. Οι ΗΠΑ ήταν τότε ο μεγαλύτερος εισαγωγέας Ιαπωνικών προϊόντων παγκόσμια... Χωρίς ενδοιασμούς και σκέψη ή στρατηγική, οι Ιάπωνες υποχώρησαν άτακτα. Και η "παρεξήγηση λύθηκε"
http://query.nytimes.com/gst/fullpage.html?res=9B0DE3DB1638F932A35756C0A961948260&sec=&spon=&pagewanted=all
Μόλις 3 χρόνια μετά ο Ιαπωνικός ΝΙΚΚΕΙ γνώρισε τα πρωτοφανή υψηλά του των 38000 μονάδων και μετά κατέρρευσε. Οι υπερβολές δεν κρατούν πολύ. Και στα οικονομικά, το "μαθηματικά βέβαιον" είναι ακόμα πιο προφανές.
Το 38.992 του 1990 έγινε 7603.76 το 2003. Η στεγαστική τους αγορά που είχε γνωρίσει "άνθιση" της τάξης του 7000% (!!!!) έχασε το 80% της αξίας της.... (χαρακτηριστικά, 1 (ένα) τ.μ. στην ακριβότερη συνοικία, την Ginza, κόστιζε - κρατηθείτε - $1,5 εκ!!! ενώ η γη γύρω από το Imperial Palace κόστιζε όσο ΟΛΟΚΛΗΡΗ η California....). Oι εξαγορές και οι "διασώσεις" χρεοκοπημένων επιχειρήσων οδήγησαν στην δημιουργία των λεγόμενων "zombie businesses".
Η ζήτηση για αγαθά και υπηρεσίες εκφυλίστηκε και το "Ιαπωνικό θαύμα" έμεινε στα αζήτητα της ιστορίας. Η δεκαετία του '90 αποκαλείται πλέον η "χαμένη δεκαετία". Εις μάτην βέβαια, αφού φέτος παρουσίασαν και τον υψηλότερο πληθωρισμό της 10ετίας...
Αυτή η απαξίωση είναι αυτό που καλούμε deflation.
Η απότομη εξαέρωση σε συνδυασμό με ανεργία, μηδενική ανάπτυξη, μειωμένη παραγωγικότητα, έλλειψη επενδύσεων και στασιμότητα. Τα deflations δεν έχουν κάποιο V Bottom με bounce σε έναν πυθμένα - είναι πάτοι διαρκείας. 28 χρόνια μετά, όπως επίσης έχουμε πει, η Ιαπωνία δεν έχει συνέλθει και ούτε πρόκειται στα επόμενα χρόνια. Χρησιμοποιήθηκε όσο χρειαζόταν και μετά αφέθηκε στην μοίρα της. Πολιτικά εξαφανίστηκαν. Οικονομικά, το ΟΔΥΝΗΡΟ είναι ότι, όπως ανέφερα, οι Γιαπωνέζοι Τραπεζίτες, δεν δέχτηκαν την φυσική ροή των πραγμάτων.
Tί έκαναν;
Θέλω την προσοχή σας: Μειώνοντας τα επιτόκια στο 0% διοχέτευσαν ακόμη περισσότερο χρήμα σε μια υπερδιογκωμένη κατάσταση. Αυτό ήταν τελικά το καταστροφικό, αφού όταν κάτι είναι ημιθανές, πρέπει να το αφήσεις να πεθάνει για να αναγεννηθεί. Κρατώντας το τόσα χρόνια στην ζωή τεχνητά, για να μην χάσουν οι μεγαλοτραπεζίτες, οι οίκοι και οι "επενδυτές" (αφού ένα Γιαπωνέζικο deflation που θα οδηγούσε σε depression θα έδινε μια ώρα αρχύτερα τέλος στο παγκόσμιο οικονομικό θαύμα της "παγκοσμιοποίησης"), το "σύστημα" κατάφερε να μείνει ζωντανό κάποια ακόμη χρόνια. Με αποτέλεσμα κάποιοι να πλουτίσουν απεριόριστα μέσω της φούσκας σε όλα τα προϊόντα και τις αγορές που σαν μικρόβιο πέρασε από τα χρηματιστήρια, ΠΑΝΤΟΥ. Αυτοί είναι οι ευνοημένοι.
Ποιοι θα την πληρώσουν; Θέλει κι ερώτημα; Αυτοί που ήδη την πληρώνουν στις ΗΠΑ. Τα 5.000.000 ψυχές που ήδη ζουν σε τροχόσπιτα, μουσαφιραίοι ή στον δρόμο. Βλέπεις, στον κόσμο των Greenspan, αν χρωστάς $100.000 σε μια τράπεζα και δεν έχεις, η τράπεζα θα σου κατάσχει το σπίτι.
Αν χρωστάς $150 δις, θα στα δώσει το Δημόσιο. Και φυσικά κανείς δεν θα κατηγορηθεί, για αυτήν την "τρυπούλα" ή την αποτυχία.
Η μείωση των επιτοκίων από τις Κεντρικές Τράπεζες, που επαγγέλλεται και προλειαίνεται με "εκθέσεις", "αναλύσεις" και "συστάσεις" είναι σαν να δίνεις την δόση του σε έναν εξαρτημένο. Κάποια στιγμή θα πεθάνει ή από υπερβολική δόση ή από εκφυλισμό των οργάνων του. Το φάρμακο σου δεν μπορεί να είναι το δηλητήριο του.
Η διοχέτευση όλο και περισσότερου ρευστού σε ένα σύστημα που από αυτό ακριβώς πάσχει, για να επιζήσουν κάποιοι λίγους μήνες ακόμη ή για να την βγάλουν οι εκλεκτοί τους έως τις εκλογές, θα οδηγήσει μαθηματικά και με βάση την ιστορία, σε πολύ μεγάλο πληθωρισμό (hyper inflation) με ανυπολόγιστες συνέπειες για τον απλό κόσμο και τις οικονομίες γενικότερα. Ο υψηλός πληθωρισμός δεν είναι άγνωστο φαινόμενο για εμάς τους Έλληνες. Όλοι θα θυμάστε την οικονομική δυσπραγία των αρχών της δεκαετίας του '90 με πληθωρισμό πλησίον του 25%. Φυσικά τότε το χρήμα θα γίνει και δυσεύρετο.
Οι απλοί άνθρωποι θα την πληρώσουν.
Η Γιαπωνέζικη ιστοριούλα θα γίνει πλέον παγκόσμιο βίωμα. Η Ιαπωνία "επέζησε" διότι, αφού οι υπόλοιποι κρεμάστηκαν πρώτα πάνω της, αυτή στηρίχτηκε σε αυτούς... Τώρα;
Εμείς όμως, οι άνθρωποι, δεν μαθαίνουμε εύκολα από τα λάθη μας και ξεχνάμε γρήγορα. Το Ιαπωνικό θαύμα, έγινε... Κινέζικο και οι Ιάπωνες χρηματοδότες των Αμερικανών, Κινέζοι επίσης (βλ. και chart παραπάνω). Το μαύρο και εύκολο χρήμα γιγαντώθηκε. Πλέον ο άρρωστος είναι ο Κόσμος. Όσοι τον έσπρωξαν μέχρι το λαιμό σε αυτήν την κατάσταση τώρα "ψάχνουν για λύσεις". Για ακόμη μια φορά ψάχνουν να γλιτώσουν το τομάρι τους. Οι νόμοι δεν είναι ποτέ εμπόδιο για αυτούς που νομοθετούν ή κυβερνούν.
Ο Paul Volker, ο Πρόεδρος της FED την περίοδο του "Ιαπωνικού θαύματος", είπε το 2005 ότι "οι συνθήκες μου φαίνονται πλέον τόσο επικίνδυνες και αχαλίνωτες, όπως ποτέ πριν".
http://www.washingtonpost.com/wp-dyn/articles/A38725-2005Apr8.html
- 'H οικονομία σε λεπτό πάγο'
Ο Ludwig Heinrich Edler von Mises , o πρόδρομος της σημαντικής για τον φιλελευθερισμό Αυστριακής Σχολής είχε τονίσει: "Δεν υπάρχει κανένας τρόπος να αποφευχθεί η τελική κατάρρευση μιας έκρηξης προερχόμενης από πιστωτική επέκταση. Η εναλλακτική είναι μόνο να επέλθει νωρίτερα η κρίση, ως αποτέλεσμα μιας εθελοντικής εγκατάλειψης μιας περαιτέρω πιστωτικής επέκτασης, ή αργότερα ως μια τελική και ολική καταστροφή του νομισματικού συστήματος, που εμπλέκεται"
http://www.bullnotbull.com/archive/deflation-1.html
Ο Bill Gross, ο μεγαλύτερος διαχειριστής-Trader κεφαλαίων σε ομόλογα (που έχει αναφερθεί παραπάνω για τις... εκκλήσεις του), με κεφάλαια όσα το σχέδιο της "μεγάλης διάσωσης" ($680 δις το 2006) έχει πει το αμίμητο:
"Ο μόνος τρόπος για ένα έθνος με μεγάλες οικονομικές υποχρεώσεις να ξεφύγει από το βάρος τους είναι να δημιουργήσει πληθωρισμό, να απαξιώσει και να φορολογήσει". Ήταν μια (ακόμα) δυσοίωνη σύγκριση μεταξύ του Αμερικάνικου γίγαντα, της General Motors και της χώρας.
http://www.pimco.com/LeftNav/Featured+Market+Commentary/IO/2006/IO+May+2006.htm
Βλέπετε εσείς λοιπόν κάποια χαραμάδα ελπίδας με την παρούσα κατάσταση; Ή εξακολουθείτε να αμφιβάλλετε για το ποιος θα πληρώσει τα φέσια; Και πως; Και για πόσο;
Όπως είχε πει και ο μεγάλος Κοσμολόγος Carl Sagan "Δώσε σε έναν τσαρλατάνο την δυνατότητα να σε εξουσιάζει και δεν θα στην επιστρέψει ποτέ"*.
Και είναι πολλά τα ρημάδια τα χρόνια της απραξίας και της ανοχής μας.
Για αυτό και πάλι θα αναφερθώ στον John F. Kennedy που είχε πει
"Ένα έθνος που φοβάται να αφήσει τον λαό του να κρίνει το σωστό και το λάθος σε μια ελεύθερη αγορά, είναι ένα έθνος που φοβάται τον λαό του"
http://thelonggoodbye.wordpress.com/2007/08/06/a-nation-that-is-afraid-to-let-its-people-judge-the-truth-and-falsehood-in-an-open-market-is-a-nation-that-is-afraid-of-its-people/
Καλό βράδυ.
υγ. Ο Μαέστρος Άλαν που δεν έβλεπε φούσκες, παρά μόνο εκ των υστέρων εσχάτως λάλησε: "Υπάρχει μια ευφορική πλευρά στην ανθρώπινη φύση που εμφανίζεται όταν μια (πιστωτική) επέκταση λαμβάνει χώρα και δημιουργεί φούσκες. Αυτές οι φούσκες δεν μπορούν να εξουδετερωθούν πριν "σπάσει ο πυρετός τους".
http://blogs.wsj.com/economics/2007/09/07/greenspan-on-euphoria-bubbles-and-fear/_
__________________
* Από την εργασία του Darryl Schoon, όπως και πολλά στοιχεία από το άρθρο - μια εξαίρετη και οδυνηρή πρόβλεψη, εν έτει 2006
http://en.wikipedia.org/wiki/Japanese_asset_price_bubble
http://www.iht.com/articles/2008/03/28/business/28jpecon.php
http://www.mofa.go.jp/policy/economy/japan/index.html
http://en.wikipedia.org/wiki/Ludwig_von_Mises
| |
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου